italie 2023

Italië
_{Augustus 2023 - Italië en Duitsland}

_Hoofdstad

Rome

_Oppervlakte

301.230 km²
(7,2x Nederland)

_{Tijdsverschil}

Geen

_Taal

Italiaans, Duits, Frans, Sloveens

_{Hoogste punt}

Mont Blanc de Courmayeur - 4765 m
(2e top van het Mont Blanc massief)

_Vlag

De eerste keer dat een groen-wit-rode vlag werd gebruikt, was door de Cispadaanse Republiek in 1796. De Cispadaanse Republiek was een door Napoleon Bonaparte in 1796 het leven geroepen staat in Noord-Italië. Cispadaans betekent aan deze kant van de Po. Groen, wit en rood zijn traditionele Milanese kleuren. Rood en wit zijn afkomstig van het Milanese wapenschild dat een rood kruis op een witte achtergrond toont. Groen was de kleur van de Milanese burgerwacht.

_Route

_Valuta

De euro werd op 1 januari 2002 gelijktijdig ingevoerd in 12 landen van de Europese Unie, alsmede in Monaco, San Marino en Vaticaanstad. Dit was de grootste monetaire omwisselingsoperatie aller tijden. Op de voorkant van het biljet staat een poort of venster en op de achterkant een brug. Deze zijn fictief om geen landen te bevoordelen. De euro vervangt de Lire, ingevoerd in 1861, die bekend stond als de minst waardevolle munt van West-Europa.

_Hoogtepunten

Alto Adige (Zuid tirol) mocht na de 1e Wereldoorlog door Italië worden geannexeerd als beloning voor de Italiaanse keuze voor het geallieerde kamp tijdens de oorlog.

De Dolomieten liggen verspreid over een groot gebied in de provincie Alto Adige (zuid-Tirol) aan de zuidzijde van de Alpen. Het zijn steile rotswanden en pieken die zijn ontstaan door erosie en verwering. De dolomieten liggen verspreid over de provincie en zijn verdeeld in negen systemen. Van deze negen ligt de Brentagroep vrij afgezonderd in het westen. De hoogste top van de Dolomieten is de Punta Penìa in het Marmolada systeem met 3343 meter. In 2009 werden de Dolomieten toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De Dolomieten maken geologisch gezien deel uit van de Zuidelijke Alpen die op de Apulische Plaat liggen. De Dolomieten zijn ca. 60 miljoen jaar geleden gevormd door samenpersing van riffen van koraal. Naamgever van de Dolmieten was de 18de-eeuwse Franse geoloog Déodat de Dolomieu. De negen systemen zijn:

01	Pelmo, Croda da Lago
02	Marmolada
03	Pale di San Martino, San Lucano, Dolomiti Bellunesi, Vette Feltrine
04	Dolomiti Friulane e d’Oltre Piave
05	Dolomiti Settentrionali
06	Puez-Odle (Puez Geisler)
07	Sciliar-Catinaccio, Latemar
08	Bletterbach
09	Dolomiti di Brenta

Tussen Puez-Odle en Marmolada liggen de geïsoleerde Gruppo del Sella en Sasso Lungo (Langkofel)

Wengen / La Val is het kleinste dorp in de regio Alta Badia aan de rand van het Parco Naturale Fanes-Senes-Braies, opgericht in 1980. Met een oppervlakte van 25.680 hectare is het het grootste van Zuid-Tirol. In 2015 ontving Wengen het zegel Europees wandeldorp. Het dorp ligt op 1353 meter hoogte. Wengen is de Duitstalige naam. La Valle in het Italiaans en La Val in het Ladinisch. Wanneer je er een hotel boekt moet je er wel rekening mee houden dat de kerkklokken om zeven uur in de ochtend flink tekeer gaan. Maar ja, je bent er tenslotte om te wandelen dus vroeg uit de veren. Een van de wandelingen die je vanuit het dorp kunt maken is via de St Barbara kapel en Val de Fanes naar de Passo di San Antonio op 2466 meter, heen en terug. Het brengt je naar de rand van het Parco Naturale Fanes-Senes-Braies.

Het Parco Naturale Puez-Odle is opgericht in 1977 en omvat het noordwestelijke deel van de Dolomieten en omvat de Gruppo Delle Odle (geisler) en Gruppo Puez. Het park is 10.000 hectare groot en staat ook bekend als het geschiedenisboek van de aarde voor het geologische belang van de landschappen. Het beschermde gebied wordt in het westen begrensd door het Eisacktal, het Pustertal in het noorden, Val Badia in het oosten en Val Gardena in het zuiden. De Odle groep (in het noord westen heeft hoogste toppen zoals Furchetta, 3030 meter en Sass Rigais met 3025 meter. De Odle groep dankt zijn naam aan de vertaling van naalden in het Ladinisch. De pieken zien er in feite uit als naalden naast elkaar. De Puez groep ligt in het zuidoosten. Voor een prachtige wandeling parkeer je je auto in La Ville (Stern) en neemt de bus vanaf hier naar de Passo Gardena op 2121 meter. Hier is weinig plaats om te parkeren. Het wandelpad volgt een deel van de Europa hohenweg. Via Rifugio Jimmy door een stuk met steile rotspieken naar Jeuf de Cir op 2462 meter. Via het eind van het Val de Chedul klim je geleidelijk naar Pares de Crespeina op 2528 meter. Het uitzicht continue fantastisch. Vanaf hier loopt de Europa hohenweg naar Rifugio Puez. Vanaf hier vervolg je de weg naar Piza de Gherdenacia en dan rechtsaf terug naar La Ville (Stern). Reken erop dat je de hele dag op pad bent.

Abbazia di Novacella (Neustift), het Augustijnerklooster in de gemeente Varna, net ten noorden van Bressanone werd in 1142 door de bisschop van Brixen/Bressanone opgericht. Het is het grootste kloostercomplex Zuid-Tirol. De Chiesa Collegiata di Santa Maria Assunta kerk, de kruisgang en de bibliotheek zijn beslist de moeite waard.

Brixen/Bressanone is de op twee na grootste stad en oudste stad van Zuid-Tirol. In de stad komen de rivieren Eisack en Rienz bij elkaar. De eerste vermelding stamt uit 901 in een document van de koning van Duitsland, Lodewijk III waarin een boerderij van Prihsna werd aangeboden aan bisschop Zacharias van Säben. Later veranderde Prihsna in Brixen. Na het voltooien van de Kathedraal in 992 verhuisden de bisschoppen vanuit Säben naar Brixen. In 1915 werd het Verdrag van Londen gesloten. Het doel was deels om Italië te verleiden om toe te treden tot de Triple Entente. Eén bepaling beloofde de Italianen het grotendeels Duitstalige Oostenrijkse grondgebied van Zuid-Tirol. In 1919, na de overwinningen van de geallieerden, werd Zuid-Tirol aan Italië toegekend. De kruisgang van de kathedraal is rijkelijk versierd met fresco's. Het voormalige paleis van de Bisschoppen, de Hofburg, omvat een grote collectie maquettes met miniaturen en religieuze beelden.

Tre Cime di Lavaredo (Drei Zinnen) zijn drie indrukwekkende rotspieken naast elkaar. De pieken liggen in de Sextener Dolomieten (Dolomiti di Sesto). Ze staan symbool voor de hele Dolomieten. Naast horizontale gelaagdheid zijn er ook verticale breuken. Hierdoor ontstaan rechthoekige blokken. Vorst is de belangrijkste oorzaak van erosie, op deze grote hoogte bevriest het water tussen de lagen of in de breuken sneller. In 1948 was er een grote aardverschuiving aan de zuidelijke kant van de grootste top (Cima Grande). Het geërodeerde materiaal blijft liggen aan de voet van de pieken. Bezoek je het gebied via Misurina, weer dan voorbereid op een enorme drukte. Beste benadering van de drie pieken is via Sexten naar het Val Fiscalina waar je kunt parkeren bij de Fischleinbodenhütte. Parkeren is hier wel prijzig, 15 euro voor de hele dag. Wil je goedkoper parkeren, dan moet je verder lopen naar het begin van de wandeling. Het is een circulaire wandeling vanaf de Fischleinbodenhütte via Val Fiscalina en Val Sasso Vecchio naar de Drei-Zinnenhütte op 2405 meter. Hier sta je oog in oog met de Tre Cime... en massa's toeristen die aan de andere zijde omhoog zijn geklommen. Vervolg het pad naar Rifugio Pian de Cengia met wederom fantastisch uitzicht. Daarna volgt een lange mooie afdaling door het dal Val Fiscalina Alta terug naar de parkeerplaats. Ook hier ben je de hele dag op pad.

Wie de Gruppo del Sella bezoek moet dat beslist doen via de Passo di Sella. Vanaf hier is het uitzicht fenomenaal. De Sella groep is betrekkelijk klein en ligt aan de zuidzijde van de Passo Gardena. Het hoogste punt is de Piz Boè op 3152 meter. Om het massief liggen vier passen die de dalen rondom de Sella met elkaar verbinden: de Sellapas, Pordoipas, Campolongopas en Gardenapas.Bij de Passo Pordoi kun je voor 15 euro enkele reis met de kabelbaan naar de top van Sas de Pordoi op 2952 meter. Of je gaat lopen, via een druk grindpad. Boven aangekomen lijkt het net of je op de maan bent aangekomen. Wandel boven beslist door naar Rifugio Boè. Vanaf de top achter de Rifugio heb je een uitzichtpunt op het prachtige Val de Misdè. Bij terugkomst passeer je Rifugio Forc Pordoi. Hier heb je twee keuzes. Terug naar de kabelbaan of afdalen naar Passo Pordoi over het grindpad tussen twee hoge rotswanden. Het grind ligt hier los en het is moeilijk om rechtop te blijven staan.

De Gruppo del Catinaccio (Rosengarten groep) (Italiaans: Catinaccio) ligt ten westen van Val di Fassa. Het massief ligt ingeklemd In het zuiden scheidt de Costalungapas de Rosengarten groep van het gebergte van de Latemar. De Kesselkogel is met 3002 meter de hoogste top van de Rosengarten groep. De meest opvallende zijn de Vajolet torens. Via een moeilijk pad dat bovendien zeer druk is, kom je in een bizarre vallei uit Het natuurpark Sciliar - Catinaccio werd in 1974 opgericht. Dit is een van de parken waar de geschiedenis van de Dolomieten een van de meest duidelijke is. Het gesteente met een koraalstructuur wordt "Sciliar dolomite" genoemd. Een mooie maar pittige wandeling begint vanaf Pera waar je de stoeltjesliften Vajolet I en Vajolet II neemt. Vanaf hier volg je het pad naar Rifugio Vajolet en ga je verder omhoog door het Val de Vajolet naar Rifugio Passo Principe op 2600 meter. Zoals ook de meeste andere beschreven wandelingen is het hier ook een drukte van jewelste. Hier wordt het pad smaller en lastiger vanwege de drukte en de soms haastige wandelaars. Het pad komt op Pas de Antermoia op 2776 meter op het hoogste punt van de wandeling. Na een stuk afdalen kom je in een brede vallei op 2495 meter met aan het eind het prachtige Lago d'Antermoia. Even voorbij Rifugio d'Antermoia is het nog een klein stuk klimmen naar Pas de Dona waar je een fantastisch uitzicht hebt. Een stuk verder duik je de Val de Udai in, als je tenminste terug wilt keren naar Pera. De afdaling door het dal is het meest moeilijke deel van de wandeling. Via een smalle geul, diep uitgesleten door het vele gebruik, vol met grote stenen. Uiteindelijk kom je bij een breed grindpad. Dit is een pittige wandeling waarbij je rekening moet houden dat je laat terug bent.